Okoliczni mieszkańcy i turyści mogą swobodnie korzystać z tzw. powierzchni referencyjnych w nadleśnictwach Białowieża i Browsk w Puszczy Białowieskiej.

W odpowiedzi na postulaty lokalnej społeczności oraz samorządów, dyrektor generalny Lasów Państwowych Konrad Tomaszewski wydał 20 kwietnia br. potwierdzającą ten stan rzeczy decyzję.
Dwa obszary referencyjne o łącznej powierzchni 5610,7 ha w nadleśnictwach Białowieża i Browsk zostały utworzone 31 marca tego roku na mocy decyzji dyrektora generalnego LP jako tereny wyłączone z gospodarki leśnej i poddane de facto ochronie ścisłej. 

Przeczytaj więcej o utworzeniu obszarów referencyjnych

Była to realizacja obietnicy ministra środowiska, który zaproponował kompromisowe podejście do problemu wielkiej gradacji kornika w Puszczy Białowieskiej i masowego zamierania całych jej połaci: 1/3 najcenniejszych przyrodniczo powierzchni w tej części puszczy, jaka znajduje się w zarządzie nadleśnictw LP (istniejące rezerwaty plus wspomniane obszary referencyjne), zostanie pozostawiona bez ingerencji leśników; na pozostałych 2/3 leśnicy będą prowadzili cięcia sanitarne, usuwając zasiedlone przez korniki drzewa, by wyhamować inwazję szkodników i ocalić żywe jeszcze drzewa.

Aby obserwowanie przebiegu naturalnych procesów przyrodniczych, czego domagały się organizacje pozarządowe, było jak najmniej zakłócone przez czynniki zewnętrzne, dyrektor generalny LP polecił nadleśniczym ograniczyć dostęp do obszarów referencyjnych - z wyjątkiem dla osób prowadzących tam badania naukowe. Podyktowane to było też względami bezpieczeństwa: są to tereny najmocniej dotknięte plagą kornika, z dziesiątkami tysięcy martwych, uschłych świerków, które – według naukowców – będą się wywracać w ciągu najbliższych 5-10 lat, stwarzając zagrożenie dla ludzi.

Przedstawiciele władz okolicznych gmin oraz mieszkańcy zdecydowanie opowiedzieli się jednak za powszechną dostępnością obszarów referencyjnych, wskazując, że są to tereny, z których często korzystają osoby zbierające grzyby, jagody czy pozyskujące drewno opałowe, a także popularne wśród turystów. Dlatego, po spotkaniu 19 kwietnia z samorządowcami z powiatu hajnowskiego w Warszawie, dyrektor generalny LP wydał decyzję, na mocy której ograniczenia w udostępnianiu obszarów referencyjnych nie dotyczą „prowadzenia badań naukowych, uprawiania rekreacji i turystyki oraz zbieractwa na własne potrzeby płodów runa leśnego". Jednocześnie zobowiązał dyrektora RDLP w Białymstoku oraz nadleśniczych z Browska i Białowieży do przedsięwzięcia wszelkich możliwych prawnie działań ograniczających zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi korzystających z tych terenów. O ryzyku związanym z przebywaniem w obumarłych drzewostanach miejscowi leśnicy będą ostrzegali m.in. na tablicach informacyjnych i w lokalnych mediach.

Konrad Tomaszewski poinformował też białowieskich samorządowców o wdrażanym w LP pilotażowym programie, który ułatwi realizację wielu wspólnych przedsięwzięć w oparciu o środki Lasów i samorządów.

W najbliższym czasie dojdzie do kolejnego spotkania w tej sprawie, a władze gmin z Puszczy Białowieskiej mają przedstawić listę projektów w zakresie m.in. budowy lub remontów dróg czy tworzenia nowoczesnej infrastruktury turystycznej, w których Lasy Państwowe mogłyby uczestniczyć. Wójtowie, burmistrzowie i starosta hajnowski z zadowoleniem przyjęli decyzję o udostępnieniu obszarów referencyjnych dla mieszkańców i turystów, dziękowali też za dotychczasową współpracę z nadleśnictwami i zaangażowanie LP w przedsięwzięcia na rzecz poprawy warunków życia mieszkańców Puszczy Białowieskiej, rozwoju gospodarczego i turystycznego regionu.