Już po raz czwarty jest obchodzony Międzynarodowy Dzień Lasów. Ten wyjątkowy dzień został ustanowiony w 2012 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. W tym roku jest dedykowany roli lasów, jaką pełnią w zaopatrywaniu Ziemi w życiodajną wodę.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), zachęca, aby tego dnia propagować ideę i działania związane z lasami, np. sadzenie drzew, sprzątanie terenów leśnych czy też  nagłaśnianie tej tematyki w mediach. Lasy są nieodłączną częścią naszego życia: zapewniają ochronę, bioróżnorodność i chronią przed zmianami klimatu. To także źródło pracy, schronienia i pożywienia. Z informacji ONZ wynika, że od lasów jest uzależnione życie 1,6 mld ludzi na całym świecie.

Tereny leśne są także domem dla 80 proc. gatunków roślin, zwierząt i grzybów. W Polsce w lasach występuje aż 32 tys. gatunków flory i fauny, czyli 65 proc. wszystkich spotykanych w kraju gatunków.

Polska jest w europejskiej czołówce pod względem powierzchni lasów. Każdego roku polscy leśnicy sadzą aż 500 mln nowych drzew. Obecnie lasy zajmują ponad 29 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,2 mln ha. Ponad połowa to lasy o charakterze ochronnym, w tym wodochronne. Lasy i drzewa zatrzymując wodę przeciwdziałają powodziom i erozji gleby.

Lasy Państwowe od lat aktywnie uczestniczą w programach przeciwdziałających powodziom. Na terenie lasów polskich, w 230 nadleśnictwach, zostały zrealizowane dwa programy tzw. małej retencji nizinnej i małej retencji górskiej. Dzięki czemu teraz lasy magazynują ok. 44 mln m sześc. wody.

Dowiedz się więcej:

1. Tereny leśne zlewisk, zwłaszcza mokradła, dostarczają 75% świeżej wody dostępnej na Ziemi na potrzeby gospodarstw domowych, rolnictwa i przemysłu

Lasy są głównym elementem zarządzania zlewiskami, czyli zintegrowanego podejścia do korzystania z naturalnych źródeł wody na danym obszarze geograficznym. To w następstwie zarządzania i dostarczania wysokiej jakości świeżej wody zlewiska odgrywają zasadniczą rolę w ekologii i przyczyniają się do zwiększenia dobrobytu ludzkości.

2. Mniej więcej jedna trzecia największych miast świata czerpie znaczną część wody pitnej prosto z leśnych obszarów objętych ochroną

Populacje takich ogromnych miast, jak Bombaj, Bogota czy Nowy Jork uzależnione są od leśnych zasobów wodnych. To podporządkowanie wzrośnie wraz z powiększaniem się centrów miejskich oraz postępem w przyroście naturalnym.

3. Blisko 80% światowej populacji, czyli 8 na 10 ludzi, jest narażone na wysoki stopień niedoboru wody

Do roku 2050 przewiduje się, że dodatkowo 2,3 miliarda ludzi będzie mieszkało w dorzeczach dotkniętych niedoborem wody, zwłaszcza w Afryce Północnej i Południowej oraz Azji Środkowej.

4. Lasy zachowują się jak filtr wody

Lasy minimalizują erozję gleby, redukują osady w akwenach (mokradłach, stawach, jeziorach), w strumieniach i rzekach oraz zatrzymują zanieczyszczenia w ściółce.

5. Zmiany klimatu zwiększają rolę lasów w regulacji przepływu wody i wpływają na dostępność zasobów wodnych

Lasy przodują w redukcji skutków zmian klimatu. Jedną z korzyści jest efekt ochładzania środowiska przez lasy, wywołany w wyniku ewapotranspiracji (parowanie wody z powierzchni roślin oraz z gleby) i dostarczania cienia. Zmiany klimatu mogą być widoczne w postaci coraz częściej występujących klęsk żywiołowych, takich jak powodzie, susze i osuwiska. Na to wszystko korzystny wpływ mają zadrzewienia. Co więcej, wylesienia na dużą skalę mogą istotnie oddziaływać na wielkość i rozkład opadów atmosferycznych. 

6. Poprawa zarządzania zasobami wodnymi może przynieść znaczne korzyści ekonomiczne

Do roku 2030 przewiduje się, że Ziemia będzie musiała zmierzyć się z 40-procentowym deficytem wody. Jednakże inwestując 1 dolara w ochronę zlewisk, możemy zaoszczędzić od 7,5 do 200 dolarów, które musielibyśmy wydać na oczyszczanie wody lub jej filtrację. W krajach rozwijających się zainwestowanie od 15 do 30 miliardów dolarów w poprawę zarządzania zasobami wody może przynieść roczny przychód w wysokości około 60 miliardów dolarów.

7. Lasy odgrywają znaczącą rolę we wzmacnianiu ekosystemów

Zrównoważona gospodarka leśna sprawia, że lasy chronią środowisko przed erozją gleb, ryzykiem osuwisk i lawin, przed naturalnymi klęskami, które mogą zakłócać źródła oraz zapasy świeżej wody. Lasy chronią i poprawiają stan obszarów podatnych na degradację, zwłaszcza terenów wyżynnych wystawionych na zwiększoną erozję gleb.

Lasy redukują również skutki niekorzystnych zjawisk zachodzących na mniejszą skalę w środowisku, takich jak np. zasolenie oraz pustynnienie terenów czy lokalne lub częste powodzie. I odwrotnie – częściowe lub całkowite usunięcie ściółki przyspiesza spływ wody, zwiększając tym samym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi podczas pór deszczowych oraz suszy – podczas pór suchych. Wartość korzyści ekologicznych czerpanych z istnienia ekosystemów leśnych, zwłaszcza mokradeł, na całym świecie jednak maleje. W latach 1997–2011 tylko z powodu zmian w użytkowaniu ziemi zmniejszyły się one z 4,3 do 20,2 biliona dolarów.